Relationeel geweld
Sociale veiligheid onder 65-plussers
De GGD regio Utrecht (GGDRU) heeft aan de hand van bewonersonderzoeken gegevens verzameld over de mate waarin sociale onveiligheid voorkomt onder 65-plussers in de provincie Utrecht. Voor de meeste onderzochte soorten onveiligheid (ongewenste seksuele benadering thuis, verwaarlozing in de verzorging thuis, lichamelijk geweld thuis) liggen de percentages dermate laag (onder de 1%) dat dit een betrouwbare vergelijking tussen gemeenten bemoeilijkt. Waar het gaat om ‘psychisch geweld thuis in de afgelopen twaalf maanden’, zien we wel hogere percentages. Voor de provincie gemiddeld ligt het aandeel ouderen dat in de afgelopen twaalf maanden psychisch geweld thuis heeft meegemaakt op 4,3%. Relatief het hoogst is het gerapporteerde aandeel in de gemeenten Rhenen (5,5%), Nieuwegein en Baarn (5,3%), het laagst in de gemeenten Montfoort (2,4%), Woudenberg (3%) en IJsselstein (3,5%).
Sociale veiligheid 65-plussers provincie Utrecht (2020) |
|||||
|
Ongewenst seksueel benaderd thuis afgelopen 12 mnd |
Financieel benadeeld thuis afgelopen 12 mnd |
Verwaarloosd in verzorging thuis afgelopen 12 mnd |
Lichamelijk geweld thuis afgelopen 12 mnd |
Psychisch geweld thuis afgelopen 12 mnd |
Amersfoort |
0,1% |
0,7% |
0,6% |
0,4% |
4,0% |
Baarn |
0,2% |
1,4% |
1,1% |
0,3% |
5,3% |
Bunnik |
0,1% |
1,8% |
0,3% |
0,2% |
4,8% |
Bunschoten |
* |
1,0% |
0,2% |
* |
3,7% |
De Bilt |
* |
1,1% |
0,3% |
0,5% |
4,7% |
De Ronde Venen |
* |
0,7% |
* |
0,2% |
3,9% |
Eemnes |
0,2% |
1,5% |
0,3% |
0,5% |
4,3% |
Houten |
* |
1,2% |
0,7% |
0,3% |
3,6% |
IJsselstein |
* |
1,3% |
0,8% |
* |
3,5% |
Leusden |
0,1% |
0,5% |
0,2% |
0,4% |
4,1% |
Lopik |
* |
1,7% |
1,1% |
0,2% |
4,2% |
Montfoort |
* |
0,5% |
0,3% |
0,2% |
2,4% |
Nieuwegein |
0,2% |
1,2% |
0,6% |
0,2% |
5,3% |
Oudewater |
* |
0,7% |
0,6% |
0,4% |
5,1% |
Renswoude |
* |
1,2% |
* |
0,5% |
4,2% |
Rhenen |
0,5% |
0,8% |
0,1% |
0,9% |
5,5% |
Soest |
0,2% |
1,1% |
0,5% |
* |
3,6% |
Stichtse Vecht |
0,2% |
1,4% |
0,5% |
* |
4,0% |
Utrecht |
0,7% |
1,1% |
0,6% |
0,6% |
4,4% |
Utrechtse Heuvelrug |
0,1% |
1,3% |
0,4% |
0,4% |
3,6% |
Veenendaal |
* |
0,7% |
0,2% |
0,4% |
4,1% |
Vijfheerenlanden |
0,2% |
0,9% |
0,8% |
0,1% |
5,1% |
Wijk bij Duurstede |
* |
0,3% |
0,8% |
* |
5,2% |
Woerden |
0,1% |
0,8% |
0,5% |
0,2% |
4,3% |
Woudenberg |
0,3% |
0,7% |
0,8% |
0,2% |
3,0% |
Zeist |
0,3% |
1,0% |
0,8% |
0,2% |
4,6% |
Provincie Utrecht totaal |
0,2% |
1,0% |
0,5% |
0,3% |
4,3% |
Bron: ggdru.buurtmonitor.nl * Geen data |
Provincie Utrecht kent in 2021 een bovengemiddeld aantal meldingen huiselijk geweld
In 2021 ontvingen de Veilig Thuis organisaties in heel Nederland bijna 120 duizend meldingen over (vermoedens van) kindermishandeling of huiselijk geweld, 8 duizend minder dan in 2020. Huiselijk geweld omvat een of meer vormen van fysiek geweld in huiselijk kring, dwingende controle in huiselijke kring, stalking door ex-partner en seksueel geweld in huiselijke kring.
De organisaties van Veilig Thuis in Nederland vormen het advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Meldingen kunnen worden gedaan door iedereen: burgers, politiefunctionarissen, huisartsen, GGZ-behandelaars, leerplichtambtenaren, onderwijskrachten of kinderopvangmedewerkers. Naast meldingen kunnen ook adviesgesprekken worden ingewonnen bij de organisaties van Veilig Thuis.
Gemiddeld werden er in 2021 in Nederland 682 meldingen per 100.000 inwoners bij de Veilig Thuis-organisaties gedaan. Dit is lager dan het gemiddelde van 732 meldingen per 100.000 inwoners in 2020. In de provincie Utrecht ligt het aantal meldingen hoger, namelijk 763 per 100.000 inwoners. De meeste meldingen in 2021 worden gedaan in Flevoland (1.227 per 100.000 inwoners) en Zuid-Holland (841 per 100.000 inwoners). Relatief de minste meldingen worden gedaan in de provincie Gelderland (411 per 100.000 inwoners).
Men moet zich afvragen bij het duiden van deze cijfers of een hoog meldingsaandeel als juist gunstig of juist ongunstig moet worden gezien. Relatief veel meldingen binnen een regio kan duiden op het feit dat ook objectief veel huiselijk geweld plaatsvindt (wat ongunstig is) ofwel op het feit dat er grote meldingsbereidheid is waarmee de problematiek optimaal beheerst kan worden (wat gunstig is). Wat hier voor de provincie Utrecht wel of niet aan de hand is, valt op basis van deze cijfers niet te concluderen.
Meldingen huiselijk geweld per 100.000 inwoners naar provincie (2021) |
||
|
Ontvangen meldingen* totaal |
Ontvangen anonieme meldingen* |
|
Per 100 000 inwoners |
Per 100 000 inwoners |
Groningen |
668 |
65 |
Fryslân |
664 |
39 |
Drenthe |
435 |
16 |
Overijssel |
498 |
36 |
Flevoland |
1.227 |
60 |
Gelderland |
411 |
20 |
Utrecht |
763 |
12 |
Noord-Holland |
695 |
20 |
Zuid-Holland |
841 |
25 |
Zeeland |
440 |
32 |
Noord-Brabant |
705 |
24 |
Limburg |
670 |
41 |
Nederland |
682 |
27 |
Bron: CBS / * Melding: Bij een melding bij Veilig Thuis wordt een situatie of vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling met vermelding van de persoonsgegevens van de betrokkene(n) naar voren gebracht. Anders dan bij een advies wordt de verantwoordelijkheid voor het zicht op de veiligheid van de direct betrokkenen overgedragen van de melder aan Veilig Thuis. Bij een anonieme melding blijft de melder onbekend voor de betrokken persoon/personen. |
Grote verschillen in meldingen van huiselijk geweld binnen de provincie Utrecht
Er zijn grote verschillen zichtbaar in het aantal meldingen van huiselijk geweld binnen de provincie Utrecht. Relatief de meeste huiselijk geweldmeldingen per 100.000 inwoners binnen de provincie Utrecht hebben in 2021 plaatsgevonden in de gemeenten Utrecht (1.094), Lopik (968) en Nieuwegein (955). De minste meldingen zijn gedaan in de gemeenten Bunnik (228) en Renswoude (270). Als we op de cijfers inzoomen, zien we dat in de gemeenten Lopik (468), Nieuwegein (446) en Utrecht (415) de meeste meldingen worden gedaan van kindermishandeling. De minste meldingen worden gedaan in Bunnik (98). (Ex-)partnergeweld wordt, voor zover er gemeentelijke cijfers bekend zijn, relatief het vaakst gemeld per 100.000 inwoners in de gemeenten Utrecht (352) en Nieuwegein (282) en het minst in Bunnik (65) en Leusden (82).
Ook hier moet men zich afvragen bij het duiden van deze cijfers of een hoog meldingsaandeel als juist gunstig of juist ongunstig moet worden gezien. Relatief veel meldingen binnen een gemeente kan duiden op het feit dat ook objectief veel huiselijk geweld plaatsvindt (wat ongunstig is) ofwel op het feit dat er grote meldingsbereidheid is waarmee de problematiek optimaal beheerst kan worden (wat gunstig is). Wat hier voor de gemeenten wel of niet aan de hand is, valt op basis van deze cijfers niet te concluderen.
Meldingen huiselijk geweld per 100.000 inwoners naar gemeenten provincie Utrecht (2021) |
||||||
|
Totaal |
Kindermishandeling |
Geweld tegen ouders |
(ex-) Partner-geweld |
Ouderenmishandeling (ouder dan 65 jaar) |
Huiselijk geweld overig |
Amersfoort |
606 |
311 |
29 |
194 |
. |
64 |
Baarn |
444 |
202 |
. |
141 |
. |
40 |
De Bilt |
599 |
346 |
35 |
150 |
23 |
46 |
Bunnik |
228 |
98 |
. |
65 |
. |
. |
Bunschoten |
477 |
227 |
. |
136 |
. |
68 |
Eemnes |
427 |
267 |
. |
160 |
. |
. |
Houten |
687 |
289 |
. |
159 |
. |
80 |
IJsselstein |
769 |
325 |
30 |
251 |
. |
74 |
Leusden |
344 |
196 |
33 |
82 |
. |
33 |
Lopik |
968 |
484 |
. |
277 |
. |
104 |
Montfoort |
540 |
288 |
72 |
144 |
. |
. |
Nieuwegein |
955 |
446 |
39 |
282 |
. |
102 |
Oudewater |
444 |
197 |
. |
99 |
. |
. |
Renswoude |
270 |
. |
. |
. |
. |
. |
Rhenen |
396 |
223 |
. |
173 |
. |
49 |
De Ronde Venen |
749 |
291 |
22 |
224 |
22 |
67 |
Soest |
565 |
266 |
21 |
160 |
. |
43 |
Stichtse Vecht |
899 |
307 |
38 |
261 |
. |
77 |
Utrecht (gemeente) |
1094 |
415 |
35 |
352 |
11 |
113 |
Utrechtse Heuvelrug |
370 |
170 |
. |
90 |
20 |
30 |
Veenendaal |
553 |
291 |
37 |
149 |
. |
52 |
Vijfheeren-landen |
761 |
346 |
26 |
259 |
. |
69 |
Wijk bij Duurstede |
460 |
251 |
. |
104 |
. |
63 |
Woerden |
655 |
313 |
19 |
190 |
. |
47 |
Woudenberg |
403 |
220 |
. |
110 |
. |
73 |
Zeist |
592 |
300 |
15 |
169 |
. |
54 |
Bron: CBS / . betekent dat het cijfer onbekend is bij CBS, onvoldoende betrouwbaar of geheim. |
COVID-19: Kleiner behuisden in het nadeel en nieuwe gezinsdynamieken
Door lockdown-maatregelen zijn veel mensen meer afhankelijk geworden van de beschikbare ruimte direct in en om het huis. Een gebrek aan ruimte heeft voor velen ernstige consequenties, zoals meer geluidshinder en toegenomen stress in gezinssituaties. Dit geldt met name voor mensen die in kleinere woningen leven of in wijken met weinig groene ruimte voor ontmoeten en recreëren. Het verplichte dicht op elkaar leven en het minder makkelijk bezoek kunnen ontvangen of zelf op bezoek gaan, levert ook nieuwe gezinsdynamieken op. Uit in Utrecht opgezet onderzoek naar de effecten van de pandemie op het gezinsleven, komt het grote belang van informele steun naar voren. Wat gebeurt er allemaal als de vanzelfsprekende aanwezigheid en steun van bijvoorbeeld opa’s en oma’s wegvalt in een gezin? Het onderzoek laat zien dat de gevolgen van de coronamaatregelen op dat gebied niet gelijk verdeeld zijn over alle gezinnen. Het heeft grotere consequenties voor onder meer alleenstaande ouders en gezinnen met extra zorgtaken. Doordat de balans in het wel-niet samenzijn binnen het gezin door de lockdowns verstoord is geraakt, gaan zich nieuwe dynamieken ontwikkelen, die gunstig kunnen zijn (zoals meer naar elkaar toegroeien, meer samen ondernemen), maar ook zeer ongunstig kunnen uitpakken. Hierbij kan onder andere gedacht worden aan een groter risico op kindermishandeling. Onderzoek vanuit de universiteit Leiden laat zien dat er tijdens de eerste lockdown sprake is geweest van een stijging van het aantal slachtoffers op dit gebied. Dit komt met name door een toename van de mate waarin emotionele verwaarlozing heeft plaatsgevonden in gezinnen. Hier gaat het vooral om verwaarlozing van onderwijs en het getuige zijn van huiselijk geweld. Vooral gezinnen met kinderen over wie al zorgen bestonden lijken kwetsbaar.
Bron: Maatschappelijke impact van de coronapandemie in de provincie Utrecht. Een tussenstand. (Oktober 2021)
Veel nieuwe cijfers over huiselijk geweld voorhanden
In de afgelopen jaren is steeds meer cijfermatige informatie beschikbaar gekomen over huiselijk geweld. Deze informatie wordt door het CBS gepubliceerd en is op te vragen op via https://opendata.cbs.nl/statline/. De cijfers strekken zich uit op detailniveau. Zo wordt kindermishandeling onderverdeeld in onder andere fysieke kindermishandeling, verwaarlozing, emotionele mishandeling, emotionele verwaarlozing, seksueel misbruik en getuige van geweld. In de cijfers valt ook terug te lezen of het gaat om ‘gestarte adviezen’ (hierbij adviseert ‘Veilig Thuis’ de adviesvrager, maar neemt geen actieve verdere rol op zich) of ‘ontvangen meldingen’ (hierbij neemt ‘Veilig Thuis’ de verantwoordelijkheid op zich voor de veiligheid van de direct betrokkenen.
Bron: CBS
Meldingen huiselijk geweld per 100.000 inwoners naar provincie (1e halfjaar 2020)
Ontvangen meldingen* totaal |
Ontvangen anonieme meldingen* |
|
---|---|---|
|
per 100 000 inwoners |
per 100 000 inwoners |
Groningen |
356 |
25 |
Fryslân |
306 |
24 |
Drenthe |
241 |
10 |
Overijssel |
248 |
20 |
Flevoland |
652 |
28 |
Gelderland |
223 |
10 |
Utrecht |
433 |
7 |
Noord-Holland |
401 |
11 |
Zuid-Holland |
455 |
16 |
Zeeland |
214 |
17 |
Noord-Brabant |
383 |
15 |
Limburg |
353 |
21 |
Nederland |
370 |
15 |
Bron: CBS
* Melding: Bij een melding bij Veilig Thuis wordt een situatie of vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling met vermelding van de persoonsgegevens van de betrokkene(n) naar voren gebracht. Anders dan bij een advies wordt de verantwoordelijkheid voor het zicht op de veiligheid van de direct betrokkenen overgedragen van de melder aan Veilig Thuis. Bij een anonieme melding blijft de melder onbekend voor de betrokken persoon/personen.
Meldingen huiselijk geweld per 100.000 inwoners, naar gemeenten provincie Utrecht. (1e halfjaar 2020)
|
Totaal |
Kinder-mishandeling |
Geweld tegen ouders |
(Ex-)Partner-geweld |
Ouderen- mishandeling (ouder dan 65 jaar) |
Huiselijk geweld overig |
---|---|---|---|---|---|---|
Amersfoort |
337 |
172 |
19 |
102 |
6 |
41 |
Baarn |
201 |
80 |
. |
. |
. |
40 |
De Bilt |
301 |
104 |
. |
70 |
. |
23 |
Bunnik |
99 |
66 |
. |
. |
. |
. |
Bunschoten |
320 |
160 |
. |
114 |
. |
46 |
Eemnes |
216 |
108 |
. |
. |
. |
. |
Houten |
289 |
130 |
20 |
70 |
. |
30 |
IJsselstein |
498 |
205 |
. |
132 |
. |
73 |
Leusden |
214 |
132 |
. |
66 |
. |
33 |
Lopik |
346 |
138 |
. |
69 |
. |
69 |
Montfoort |
287 |
144 |
. |
72 |
. |
72 |
Nieuwegein |
528 |
236 |
16 |
181 |
. |
87 |
Oudewater |
196 |
. |
. |
. |
. |
. |
Renswoude |
276 |
184 |
. |
. |
. |
. |
Rhenen |
298 |
149 |
. |
124 |
. |
. |
De Ronde Venen |
506 |
202 |
22 |
169 |
. |
56 |
Soest |
300 |
118 |
. |
64 |
. |
32 |
Stichtse Vecht |
508 |
216 |
. |
139 |
15 |
54 |
Utrecht (gemeente) |
652 |
208 |
22 |
180 |
10 |
80 |
Utrechtse Heuvelrug |
272 |
111 |
20 |
81 |
20 |
30 |
Veenendaal |
391 |
165 |
. |
128 |
. |
45 |
Vijfheerenlanden |
352 |
141 |
18 |
114 |
. |
35 |
Wijk bij Duurstede |
335 |
105 |
. |
84 |
. |
63 |
Woerden |
306 |
124 |
19 |
67 |
. |
48 |
Woudenberg |
225 |
112 |
. |
75 |
. |
. |
Zeist |
254 |
139 |
15 |
69 |
. |
23 |
.betekent dat het cijfer onbekend is bij CBS, onvoldoende betrouwbaar of geheim.
Bron: CBS